Hirudoterapia 

To fakt, jednak wysysanie krwi to zaledwie jeden z mechanizmów, w jakich działa hirudoterapia. Faktycznie, do lat sześćdziesiątych myślano, że upuszczanie krwi stanowi podstawę leczniczego wpływu pijawek na zdrowie, jednak później odkryto hirudynę oraz blisko 200 innych substancji obecnych w ślinie pijawek. Drenaż będący skutkiem hirudoterapii daje efekt oczyszczenia danego obszary poprzez napływ krwi i limfy. Obecnie uważa się jednak, że kluczowe efekty hirudoterapii związane są z aktywnością enzymów i innych substancji “wpuszczanych” do organizmu człowieka przez przyssaną pijawkę. 

Antyelastaza obecna w ślinie pijawki spowalnia procesy starzenia się skóry, hamuje enzym rozkładający elastynę i spowalnia rozkład tkanki sprężystej skóry. Dzięki temu hirudoterapia przynosi dobre efekty w terapii cellulitu, trądziku, łuszczycy, egzem, sklerodermii, przebarwień, różyczki i pajączków oraz gojeniu czyraków i ropni. Poprawienie przepływu krwi działa zbawiennie: w przypadku okolic twarzy poprawa ukrwienia i odpływu limfy ma fundamentalne znaczenie. W dawnych czasach kobiety używały pijawek na przykład przed balami, aby poprawić swój wygląd. Używały ich także japońskie gejsze słynące ze swojej urody. Obecnie pijawki znajdują zastosowanie w zabiegach kosmetologicznych (lifting) oraz w kosmetyce (preparaty na bazie hirudyny). Pijawki przyłożone na narządy całego ciała oczyszczają je i poprawiają ich pracę, więc w naturalny sposób cały organizm ulega odmłodzeniu.

W Klinice im. Św. Jadwigi w Trzebnicy pijawki używane są z powodzeniem przez chirurgów przy replantacjach. Powodują lepsze i szybsze gojenie się ran pooperacyjnych oraz poprawiają cyrkulację krwi, np. w przeszczepianych częściach ciała.

Samo oczyszczenie i regulacja pracy organów wewnętrznych tj. np. wątroby ma fundamentalne znaczenie dla gospodarki tłuszczowo-lipidowej organizmu. Pijawki dostarczają też lipazy i esterazy, które rozpuszczają tłuszcze. Badanie kliniczne wykazało korzystny wpływ hirudoterapii na stężenie lipidów. Zaobserwowano też normalizację poziomu całkowitego cholesterolu (TCI), trójglicerydów (TG) i zmniejszenie poziomu złego cholesterolu (LDL). Jest to związane z wydzielaniem przez pijawki esterazy cholesterolowej oraz lipazy (trójglicerydazy), które posiadają właściwości rozkładające trójglicerydy.

Przy użyciu pijawek poprawia się zaburzone krążenie w stopach i całych kończynach. Przywraca to lepsze krążenie krwi i rany mają szansę na szybsze zagojenie się. W terapii stopy cukrzycowej używa się też larw Lucilla Sericata, które usuwają martwicę z rany, dezynfekują i stymulują do szybszego gojenia. Zawarta w ślinie pijawek destabilaza dodatkowo reguluje poziom cukru we krwi.

Hirudyna to najbardziej znany produkt pijawki i jednocześnie najlepszy istniejący naturalny środek przeciwzakrzepowy. Jest to nieenzymatyczny polipeptyd składający się z 65 aminokwasów. U osób z niektórymi chorobami krwi hirudyna jest o wiele lepszym antykoagulantem niż heparyna czy dikumaryna. Dotyczy to szczególnie braku lub niskiego poziomu antytrombiny III we krwi i powstających skrzepów śródnaczyniowych, naczyniaków skóry, żylaków powierzchownych, niewydolności nerek, wstrząsów septycznych lub różnych specyficznych przypadków dziedzicznych związanych z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Hirudyna charakteryzuje się bardzo szybkim (1 do 10 minut) oddziaływaniem na kolagen, tłumi jego zdolności do agregacji płytek krwi oraz inicjowania skrzepliny w miejscach uszkodzonego śródbłonka. Ma działanie przeciwzakrzepowe.

Apyraza z pijawek jest potężnym enzymem upłynniającym krew. Zmniejsza ona agregację płytek krwi przez hamowanie wydzielania trójfosforanu adenozyny, co wpływa na “lepkość” krwi.

Orgelaza jest specyficznym kwasem hialuronidazowym. Jest silnym antybiotykiem, który ozpuszcza związki wielocukrowe tworzące ścianki form przetrwalnikowych wielu mikroorganizmów. Dodatkowo pijawki produkują inne związki, np. destabilaza ma działanie antybakteryjne, a hialuronidaza wykazuje silne działanie antybiotyczne.