Wyższy poziom witaminy D jest przyczynowo związany z niższym ryzykiem zachorowalności na COVID19, ostrego przebiegu choroby i zgonu. Dowody na to stwierdzenie wciąż nabierają wartości. W niniejszym krótkim raporcie przedstawiono zarys stanu wiedzy na początek czerwca 2020r i podano odsyłacze do niektórych kluczowych materiałów bibliograficznych.
Na wstępie należy zauważyć, że akceptacja roli suplementacji witaminy D prawdopodobnie nie zostanie osiągnięta bez wystarczającej liczby opublikowanych raportów ukazujących, że kontrolowane badania suplementacji witaminy D wykonywane na losowej próbie pacjentów znacznie zmniejszają częstotliwość występowania lub zgon z powodu COVID19. Kilka takich prób i badań obserwacyjnych dotyczących suplementacji witaminy D oraz wpływu na częstotliwość występowania COVID19 wraz z wynikiem choroby jest na etapie planowania lub też jest w toku. Oczywistymi grupami do zbadania są osoby najbardziej zagrożone: ludzie o ciemnej karnacji zamieszkujący północne szerokości geograficzne, ludzie przebywający w domach pomocy lub placówkach opieki zdrowotnej, więźniowie, pracownicy fabryk (np. zakładów pakowania mięsa
w USA) czy też pracownicy służby zdrowia. Głównym problemem jednak jest to, że władze postrzegają witaminę D jako zagrożenie dla własnych dochodów i zysku, więc zręcznie używają dezinformacji, aby stłumić wypływ pozytywnych informacji na temat witaminy D. [1]
W przeglądzie opublikowanym na początku kwietnia zaproponowano suplementację witaminy D w celu zmniejszenia ryzyka zachorowań na COVID19. Zidentyfikowano dwa mechanizmy:
Odniesiono się również do odkrycia, że suplementacja witaminy D zmniejsza ryzyko ostrych infekcji dróg oddechowych, co wykazano w kontrolowanych badaniach przeprowadzanych na losowej próbie pacjentów. [3] Zalecono, aby suplementacja witaminy D miała na celu zwiększenie poziomu 25-hydroksywitaminy D [25(OH)D] w surowicy do 40-60 ng/ml (100-150 nmol/L), co wymagałoby dziennych dawek witaminy D3 wynoszących od 4000 do 5000 IU. Należałoby również uzupełniać magnez w ilości około 400 mg dziennie z uwagi na to, że konwersja witaminy D do rozmaitych metabolitów wymaga obecności magnezu. Zalecenie to opierało się na wynikach badań obserwacyjnych dotyczących choroby grypopodobnej – na przykładzie badania przeprowadzonego przez instytut GrassRootsHealth.net. [4]
Niedawno zasugerowano, że osoby, które dotąd nie stosowały suplementacji witaminy D powinny rozpocząć suplementację dużą dawką witaminy D w bolusie, wynoszącą kilkaset tysięcy IU w ciągu jednego do dwóch tygodni. Ma to swoje uzasadnienie, gdyż bez bolusa organizm potrzebowałby kilku miesięcy, aby osiągnąć optymalny poziom. [5] Nadmieniono ponadto, że chociaż suplementacja witaminy D może powstrzymać rozwój choroby COVID19 na początku zaobserwowania jej objawów to prawdopodobnie nie byłaby zbyt przydatna po wystąpieniu uszkodzenia płuc i narządów wewnętrznych w późniejszym stadium ostrego przebiegu. Przedstawiono również dowody ukazujące, że niedobór witaminy D wyjaśnia przyczyny o wiele wyższych wskaźników zachorowań i śmiertelności wśród czarnoskórej i azjatyckiej mniejszości etnicznej zamieszkującej Anglię. [6]
» „Spośród 212 przypadków COVID19 większość miała wynik kliniczny w normie. Średni poziom witaminy 25(OH)D w surowicy wynosił 23,8 ng/ml. Poziom witaminy 25(OH)D w surowicy był najniższy w przypadkach krytycznych a najwyższy w przypadkach łagodnych. Poziomy witaminy 25(OH)D w surowicy miały istotne znaczenie statystyczne wśród wyników klinicznych”.
– M.M. Alipio (artykuł z 2020r) „Suplementacja witaminy D może potencjalnie poprawić wyniki kliniczne pacjentów zarażonych koronawirusem SARS COV2 (COVID19)”, publikacja z dnia 9 kwietnia 2020r. [Vitamin D Supplementation Could Possibly Improve Clinical Outcomes of Patients Infected with Coronavirus-2019 (COVID-2019)]. Źródło: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3571484
» „U wielu pacjentów zakażonych wirusem SARS COV2 rozwija się zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS), który może prowadzić do wielonarządowych uszkodzeń. Objawy te są związane z zespołem burzy cytokinowej. Celem tego pisma jest zwrócenie uwagi na 5 kluczowych punktów, w których witamina D może mieć działanie ochronne i terapeutyczne w walce z COVID19. Właśnie dlatego witamina D może zapobiegać uszkodzeniom wielonarządowym wywołanym chorobą COVID19”.
– Aygun (artykuł z 2020r) „Witamina D może zapobiegać wielonarządowym uszkodzeniom spowodowanym infekcją SARS COV2”, publikacja z dnia 25 maja 2020r. (Vitamin D can prevent COVID-19 infection-induced multiple organ damage). Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol. 1-4. Źródło:https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32451597
» „Kluczowe znaczenie teraz ma terminowe wdrożenie programów suplementacji witaminy D na całym świecie. Priorytet należy przyznać ludziom z grup najwyższego ryzyka, w tym osobom starszym, unieruchomionym, niewychodzącym z domu, czarnoskórej i azjatyckiej mniejszości etnicznej oraz pracownikom służby zdrowia. Odpowiedni poziom witaminy D w całej populacji może zapobiec sezonowym epidemiom chorób układu oddechowego, zmniejszyć naszą zależność od rozwiązań farmaceutycznych, zmniejszyć liczbę hospitalizacji, a tym samym znacznie obniżyć koszty opieki zdrowotnej, jednocześnie znacząco poprawiając jakość życia”.
– Davies, A.R. Garami, J. Byers (artykuł z 2020r) „Dowody potwierdzające model przyczynowy wiążący witaminę D z wynikami COVID19”, publikacja z dnia 1 maja, zaktualizowana 3 czerwca 2020r. (Evidence Supports a Causal Model for Vitamin D in COVID-19 Outcomes).
Źródło: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.05.01.20087965v2.full.pdf
» „Retrospektywnie zbadaliśmy stężenia 25-hydroksywitaminy D [25(OH)D] w osoczu uzyskanym od kohorty pacjentów ze Szwajcarii. W tej kohorcie znacznie niższe poziomy witaminy 25(OH)D (P=0,004) stwierdzono wśród pacjentów z dodatnim wynikiem badania PCR na SARS COV2 (mediana 11,1 ng/mL) w porównaniu z pacjentami ujemnymi (24,6 ng/mL)”.
– D’Avolio, V. Avataneo, A. Manca wspólnie z innymi autorami (artykuł z 2020r.) „Stężenia
25-hydroksywitaminy D są niższe u pacjentów z dodatnim wynikiem badania PCR na SARS COV2”, publikacja w czasopiśmie „Nutrients” z dnia 9 maja 2020r. (25-Hydroxyvitamin D Concentrations Are Lower in Patients with Positive PCR for SARS-CoV-2) Nutrients 12(5):E1359. Źródło:https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32397511
» „Pacjenci chorzy na COVID19 wykazywali niższą medianę stężenia witaminy 25(OH)D (18,6 ng/mL ; IQR 12,6-25,3 w porównaniu z 21,5 ng/mL ; IQR 13,9-30,8 ; P=0,0016) oraz wyższe wskaźniki niedoboru witaminy D (58,6% w porównaniu z 45,2% ; P=0,0005). Zaskakujące, że różnica ta była ograniczona do covidowych pacjentów płci męskiej, posiadających znacznie wyższe wskaźniki niedoboru niż mężczyźni z grupy kontrolnej (67,0% w porównaniu z 49,2% ; P=0,0006), których wyniki wzrastały wraz z postępem stadium radiologicznego i nie mieli oni żadnych chorób współistniejących związanych z niedoborem witaminy D”.
– De Smet, K. De Smet, P. Herroelen wspólnie z innymi autorami (artykuł z 2020r) „Niedobór witaminy D jako czynnik ryzyka wystąpienia ciężkiego przebiegu COVID19. Nałożenie się dwóch pandemii”, publikacja z dnia 5 maja 2020r. (Vitamin D deficiency as risk factor for severe COVID-19: a convergence of two pandemics). Źródło: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.05.01.20079376v2
» „Układ renino-angiotensynowy RAS, który zawiera enzymy konwertujące angiotensynę ACE i ACE2, jest złożoną siecią odgrywającą ważną rolę w różnych funkcjach biologicznych. Przewlekły niedobór witaminy D może wywoływać aktywację układu RAS prowadzącą do zwłóknienia płuc będącego konsekwencją tej właśnie aktywacji. Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że witamina 1,25(OH)2D3 może być również negatywnym regulatorem hormonalnym układu RAS. Indukowanie ekspresji reniny, angiotensyn ACE, Ang II i AT1R oraz hamowanie ekspresji angiotensyny ACE2 może doprowadzać do ostrego uszkodzenia płuc. Witamina D hamuje ekspresję reniny, angiotensyn ACE i Ang II oraz indukuje poziomy angiotensyny ACE2 w przypadku ostrego uszkodzenia płuc”.
– Ghavideldarestani, M. Honardoost, M.E. Khamseh (artykuł z 2020r) „Rola witaminy D w patogenezie i ostrym przebiegu zakażenia COVID19”. (Role of Vitamin D in Pathogenesis and Severity of COVID-19 Infection). Źródło: https://www.preprints.org/manuscript/202004.0355/v1
» „Przeprowadzono retrospektywne badania w dwóch ośrodkach medycznych wyższego szczebla w Azji Południowej. Dokonano przeglądu dokumentacji medycznej pacjentów z COVID19. Łącznie 176 uczestników badania stanowiły osoby starsze w wieku co najmniej 60 lat. Większość badanych miała poziom witaminy 25(OH)D poniżej 30 ng/ml, najczęściej byli to mężczyźni, chorzy na cukrzycę i sklasyfikowani jako ciężkie przypadki. Większość badanych płci męskiej i żeńskiej miała poziom witaminy 25(OH)D poniżej 30 ng/ml”.
– E.J. Glicio (artykuł z 2020r) „Poziom witaminy D w łagodnych i ciężkich przypadkach COVID19 wśród osób w podeszłym wieku – raport wstępny”, publikacja z dnia 5 maja 2020r w serwisie „Social Science Research Network (SSRN)”. (Vitamin D Level of Mild and Severe Elderly Cases of COVID-19: A Preliminary Report). Social Science Research Network. Źródło: https://ssrn.com/abstract=3593258
» „W kilku ostatnich publikacjach i przedrukach przedstawiono badania obejmujące wiele krajów. Badania oparto na wskaźnikach przypadków COVID19 lub zgonów w odniesieniu do średniego stężenia witaminy 25(OH)D wśród pacjentów danego kraju. Są jednak obawy związane z takimi badaniami. Wykazywane stężenia witaminy 25(OH)D raczej nie dotyczą osób najbardziej narażonych na rozwój COVID19 w momencie dojścia do zakażenia. Poważnym problemem również jest to, że oczekiwana długość życia ma znacznie silniejszą, a wręcz bezpośrednią korelację niż witamina 25(OH)D – co też opisano w niniejszym przedruku. Potwierdzono wyżej wymienione ustalenia z użyciem nowszych danych dotyczących przypadków COVID19 i śmiertelności”.
– Kumar, A. Srivastaa (artykuł z 2020r) „Fałszywa korelacja? Przegląd związku między witaminą D, zakażeniem COVID19 a śmiertelnością”. (Spurious Correlation? A review of the relationship between Vitamin D and Covid-19 infection and mortality).
Źródło: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.05.25.20110338v1.full.pdf
» „W artykule przedstawiono retrospektywne wyniki dla 780 pacjentów z Indonezji. W porównaniu ze stężeniem witaminy 25(OH)D > 30 ng/ml stężenie witaminy 25(OH)D między 20 a 30 ng/ml miało iloraz szans zgonu równy 7,6 (P<0,001), podczas gdy stężenie witaminy 25(OH)D < 20 ng/ml miało iloraz szans zgonu wynoszący 10,1 (P<0,001)”.
– Raharusun, S. Priambada, C. Budiart, E. Agung, C. Budi (artykuł z 2020r) „Wzorce śmiertelności z powodu COVID19 a witamina D – studium indonezyjskie”, publikacja z dnia 26 kwietnia, poprawiona 6 maja 2020 w serwisie Social Science Research Network (SSRN). (Patterns of COVID-19 Mortality and Vitamin D: An Indonesian Study). Social Science Research Network (SSRN). Źródło: https://ssrn.com/abstract=3585561
» „Zalecane spożycie witaminy D w diecie to 600-800 IU dziennie. W tym okresie rozsądne jest przyjmowanie preparatu multiwitaminowego lub suplementu zawierającego 1000-2000 IU witaminy D na dobę”.
– JoAnn E. Manson, MD, DrPH (artykuł z 2020r) „Czy witamina D chroni przed chorobą COVID19?”, publikacja z dnia 11 maja 2020r w czasopiśmie „MEDSCAPE”. (Does Vitamin D Protect Against COVID-19?) MEDSCAPE. Źródło: https://www.medscape.com/viewarticle/930152
