Konopie w terapii bólu: co warto wiedzieć?

Konopie w terapii bólu: co warto wiedzieć?

Ból jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u lekarza i jednocześnie jednym z najbardziej złożonych zjawisk w medycynie. Może przyjmować bardzo różny charakter: ostry lub przewlekły, somatyczny, neuropatyczny czy mieszany. Coraz częściej mówi się o tym, że tradycyjne leki przeciwbólowe – choć ogólnie dość skuteczne – nie zawsze są wystarczające. W tym kontekście rośnie zainteresowanie konopiami i ich potencjałem terapeutycznym. Ale co tak naprawdę warto wiedzieć o konopiach w terapii bólu? Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu bliżej. W tym artykule znajdziesz zarówno solidną dawkę wiedzy naukowej, jak i tej płynącej z blisko 10-letniego doświadczenia. Ale zacznijmy od początku …

Jak powstaje i czym jest ból?

Ból to nie tylko nieprzyjemne doznanie w ciele. To istotny sygnał ostrzegawczy wysyłany przez organizm, który każe zwrócić uwagę na coś więcej. W tym kontekście ból uznaje się za przejaw/objaw, a nie za dolegliwość samą w sobie. Proces jego powstawania nazywamy nocycepcją. W telegraficznym skrócie nocycepcję, czyli proces powstawania bólu, można sprowadzić do 3 etapów:

  1. Receptory bólowe (nocyceptory) reagują na bodźce uszkadzające tkankę.

  2. Impuls nerwowy wędruje przez rdzeń kręgowy do mózgu.

  3. W korze mózgowej następuje interpretacja bodźca: „to boli”.

Warto pamiętać, że ból nie zawsze odzwierciedla rzeczywiste uszkodzenie. W bólu przewlekłym, np. neuropatycznym, dochodzi do nieprawidłowej aktywacji układu nerwowego, co utrudnia terapię klasycznymi lekami.

Rodzaje bólu

Wśród najbardziej popularnych rozróżnień można odnaleźć takie:

  • Ból nocyceptywny – np. pourazowy, zapalny.

  • Ból neuropatyczny – związany z uszkodzeniem nerwów.

  • Ból mieszany – częsty w chorobach przewlekłych (np. nowotwory).

  • Ból psychogenny – wynikający z zaburzeń emocjonalnych i psychicznych.

Każdy z tych typów bólu nie tylko objawia się inaczej i ma inne źródło, ale także … wymaga innego podejścia terapeutycznego.

Konopie a układ endokannabinoidowy

Aby zrozumieć, dlaczego konopie mogą łagodzić ból, trzeba wspomnieć o układzie endokannabinoidowym (ECS). Temat budowy i funkcji tego układu opisywaliśmy już wielokrotnie na naszym blogu, więc na potrzeby tego wpisu przypomnimy 3 najważniejsze informacje:

  • ECS działa jak wewnętrzny system regulacyjny odpowiedzialny za homeostazę, czyli równowagę biologiczną organizmu

  • Składa się z receptorów (np. CB1, CB2), endokannabinoidów (np. anandamid, 2-AG) oraz enzymów metabolicznych

  • Fitozwiązki zawarte w konopiach – czyli fitokannabinoidy – mogą modulować ten system i dzięki temu m.in. wpływać na odczuwanie bólu.

Najważniejsze kannabinoidy w terapii bólu 

THC (tetrahydrokannabinol)

To najlepiej przebadany fitokannabinoid o silnym działaniu przeciwbólowym. THC aktywuje receptory CB1 w mózgu i rdzeniu kręgowym, hamując przewodzenie impulsów bólowych. Działa szczególnie dobrze w bólach neuropatycznych i nowotworowych, gdzie klasyczne leki często zawodzą. W połączeniu z opioidami wykazuje tzw. efekt opioid-sparing, czyli zmniejsza zapotrzebowanie na dawki opioidów. Wadą mogą być efekty uboczne – senność, zaburzenia pamięci krótkotrwałej czy uczucie „odurzenia”.

CBD (kannabidiol)

CBD nie wywołuje działania psychoaktywnego, ale działa wielotorowo: blokuje receptory bólowe TRPV1, hamuje uwalnianie cytokin prozapalnych i wpływa na układ serotoninowy. Szczególnie dobrze sprawdza się w bólach zapalnych, reumatycznych oraz w napięciowych bólach głowy. Dodatkowo łagodzi skutki uboczne THC, dlatego oba związki często stosuje się w duecie.

CBG (kannabigerol)

Określany mianem „matki kannabinoidów”, bo z niego powstają inne fitokannabinoidy. CBG ma wysokie powinowactwo do receptorów alfa-2 adrenergicznych i serotoninowych 5-HT1A, co czyni go obiecującym w leczeniu bólu neuropatycznego, jelitowego (np. w nieswoistych zapaleniach jelit) i stanów zapalnych skóry. Może też wspierać gojenie tkanek.

CBN (kannabinol)

CBN to produkt degradacji THC. Jest łagodnie psychoaktywny, działa uspokajająco i lekko przeciwbólowo. Sprawdza się głównie w bólach związanych z bezsennością, napięciem mięśniowym i u osób, które potrzebują dodatkowego efektu relaksacyjnego.

CBC (kannabichromen)

CBC działa na kanały TRPV1 i TRPA1, które są zaangażowane w odczuwanie bólu. Ma działanie przeciwzapalne i może zmniejszać obrzęk. Wstępne badania sugerują jego skuteczność w bólach zapalnych i skórnych. Choć słabiej przebadany niż THC i CBD, w połączeniu z innymi kannabinoidami wspiera efekt synergii.

Formy kwasowe kannabinoidów – dlaczego nie można o nich zapominać?

Większość osób słyszała o wspomnianych wyżej CBD, THC czy CBG, ale znacznie rzadziej mówi się o ich formach kwasowych: CBDA, THCA, CBGA czy CBCA. To właśnie one naturalnie występują w świeżych kwiatach konopi, zanim zostaną poddane obróbce cieplnej (waporyzacja, suszenie, ekstrakcja). Pod wpływem temperatury przechodzą proces dekarboksylacji, zmieniając się w formy tzw. neutralne. I choć neutralne formy kannabinoidów mają wysoki potencjał prozdrowotny, w kontekście zagadnienia walki z bólem to właśnie kwasowe formy wzbudzają największe zainteresowanie badaczy, lekarzy, a nawet samych pacjentów. Dlaczego ma to znaczenie w terapii bólu? Sprawdźmy!

  • CBDA (kwas kannabidiolowy) – wykazuje znacznie silniejsze działanie przeciwzapalne niż CBD. Badania wskazują, że może działać już w bardzo niskich dawkach (m.in. dlatego produkty standaryzowane pod kątem tego fitozwiązku (np. Max Hemp® RAW 10) dawkuje się zupełnie inaczej: mało, ale bardzo często, np. 1 kropla co godzinę). Dodatkowo reguluje receptory serotoninowe, co czyni go pomocnym w migrenach i bólach trzewnych.

  • CBGA (kwas kannabigerolowy) – zwany „matką kannabinoidów”, działa najsilniej przeciwzapalnie w obrębie jelit i układu pokarmowego. Coraz częściej wymienia się go jako obiecujący środek w leczeniu nieswoistych chorób zapalnych jelit.

  • THCA (kwas tetrahydrokannabinolowy) – nie wywołuje efektu psychoaktywnego, a mimo to wykazuje działanie przeciwzapalne, neuroprotekcyjne i przeciwbólowe. Bywa stosowany w artretyzmie, przewlekłych stanach zapalnych i chorobach neurodegeneracyjnych.

  • CBCA (kwas kannabichromenowy) – wstępne dane sugerują właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne, które mogą wspierać gojenie i łagodzenie bólu skórnego.

Jakie kannabinoidy przy jakim bólu?

Rodzaj / źródło bólu Rekomendowany kannabinoid(y) Dlaczego właśnie te?
Ból zapalny jelit (np. choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelit (WZJ) i in.) CBG, CBGA CBGA działa przeciwzapalnie w jelitach, CBG wspiera regenerację błony śluzowej
Migrena CBDA, CBD CBDA reguluje receptory serotoninowe, CBD łagodzi stan zapalny i napięcie
Ból nowotworowy THC + CBD, THCA THC silnie tłumi sygnały bólowe, CBD zmniejsza skutki uboczne, THCA dodaje efekt przeciwzapalny
Ból menstruacyjny / endometrioza CBD + CBDA, THC (mikrodawki) CBD i CBDA łagodzą stany zapalne i działają rozkurczowo, THC może zmniejszać nasilenie bólu
Ból mięśniowo-szkieletowy (po treningu, urazach) CBD + CBN, CBDA CBD i CBDA zmniejszają stan zapalny, CBN wspiera relaksację mięśni i sen
Ból stawów w chorobie reumatycznej CBD + CBC, THCA działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe, THCA dodatkowo chroni tkanki
Ból przewlekły kręgosłupa THC + CBD, CBDA połączenie na ból neuropatyczny i zapalny, CBDA wspiera przy niższych dawkach
Fibromialgia CBD + CBG, CBDA modulacja układu serotoninowego, zmniejszenie hiperalgezji i stanów zapalnych
Neuropatia cukrzycowa THC + CBG, THCA neuroprotekcja, działanie przeciwzapalne i modulacja bólu neuropatycznego
Ból głowy (napięciowy) CBD, CBDA redukcja napięcia mięśni i stanów lękowych, CBDA wzmacnia efekt w niższych dawkach
Ból zęba CBD + CBG, CBDA efekt przeciwzapalny miejscowy i systemowy
Ból skóry (np. oparzenia, egzema) CBD + CBC, CBCA działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i wspierające gojenie
Ból neuropatyczny (np. po chemioterapii) THC + CBD, CBDA potwierdzona skuteczność w badaniach klinicznych, CBDA może dodatkowo zmniejszać nudności
Artretyzm, dna moczanowa THCA, CBD THCA silnie przeciwzapalny bez efektu psychoaktywnego, CBD łagodzi obrzęki
Ból skutkujący bezsennością CBN, CBD + melatonina CBN poprawia sen, CBD i CBDA wspierają działanie przeciwbólowe i rozluźniające

 

⚠️ Ważne:Powyższe zestawienie nie jest oficjalną rekomendacją medyczną, a jedynie mapą pokazującą i porządkującą potencjał różnych kannabinoidów w zależności od źródła bólu, stworzoną w oparciu o dane z badań dostępnych w PubMed oraz z doświadczeń własnych. Dobór terapii powinien odbywać się pod nadzorem doświadczonego lekarza, szczególnie przy stosowaniu leków równolegle. THC wskazane w tabeli powinno pochodzić wyłącznie z legalnych źródeł: susz konopi indyjskich lub extractum normatum dostępne w aptece z przepisu lekarza.

📌 Praktyczny poradnik: jak łączyć leki przeciwbólowe i kannabinoidy?

  • Zacznij od małych dawek – stopniowo zwiększaj ilość konopi lub leku, obserwując reakcję organizmu.

  • Wspieraj działanie NLPZ – kannabinoidy mogą łagodzić stan zapalny i wzmocnić efekt takich leków jak ibuprofen czy diklofenak.

  • Zmniejszaj dawki opioidów pod okiem lekarza – konopie w połączeniu z opioidami mogą działać synergicznie, co pozwala ograniczyć ilość morfiny czy tramadolu i zmniejszyć ryzyko uzależnienia.

  • Prowadź dziennik objawów – zapisuj godziny stosowania, dawki i odczucia bólowe, by wspólnie z lekarzem znaleźć najlepsze proporcje.

  • Konsultuj się z lekarzem – konopie mogą wpływać na metabolizm leków w wątrobie (enzymy cytochromu P450), dlatego samodzielne eksperymenty mogą być ryzykowne.

Najczęstsze pytania: konopie a leki przeciwbólowe

👉 „Boli mnie głowa – co najpierw: kannabinoidy czy lek?
Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi, bo zależy to od rodzaju bólu, przyczyny i indywidualnej reakcji organizmu. W bólach napięciowych czy migrenowych część pacjentów korzysta najpierw z kannabinoidów (np. inhalacja suszu, olejek CBD), a po kilkunastu minutach – jeśli nie ma poprawy – sięga po klasyczny lek. U innych lepiej działa schemat odwrotny. Kluczowe jest, by nie stosować podwójnych dawek i prowadzić dziennik obserwacji.

💡 Protip: gdy ból jest umiarkowany lub lekki, spróbuj najpierw skorzystać z kannabinoidów. Jeśli po 15-20 minutach od zażycia dawki nie odczujesz różnicy, sięgnij po 1/2 dawki leku przeciwbólowego. Jeśli po 15-20 minutach wciąż nie ma efektu – dołóż pozostałą część leku. Ta strategia często okazuje się skuteczna w praktyce terapeutycznej i pozwala użytkownikom zminimalizować ilość stosowanych leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty. 

👉 „Czy są leki przeciwbólowe, których absolutnie nie można łączyć z kannabinoidami?”
Nie ma jednej grupy leków przeciwbólowych całkowicie wykluczonych, ale należy zachować ostrożność, bo kannabinoidy są metabolizowane przez te same enzymy wątrobowe (cytochrom P450) co wiele leków. To oznacza, że mogą:

  • osłabiać działanie niektórych leków,

  • nasilać działanie innych, zwiększając ryzyko działań niepożądanych.

Dlatego szczególnie uważnie należy łączyć konopie z:

  • silnymi opioidami (ryzyko senności),

  • lekami przeciwpadaczkowymi i psychiatrycznymi (ryzyko interakcji metabolicznych),

  • lekami rozluźniającymi mięśnie i uspokajającymi (może dojść do nadmiernej sedacji).

💡 Protip: nigdy samodzielnie nie podejmuj decyzji o łączeniu ani zastępowaniu silnych leków przeciwbólowych (dostępnych wyłącznie na receptę) z kannabinoidami – zawsze konsultuj się z lekarzem prowadzącym lub specjalistą w zakresie leczenia bólu, który ma pojęcie o kannabinoidach.

👉 „Mój lek jest silnym lekiem przeciwbólowym dostępnym na receptę – czy to znaczy, że nie mogę stosować kannabinoidów?”
Nie – ale trzeba to robić świadomie i najlepiej pod nadzorem lekarza. W praktyce klinicznej łączenie konopi z klasycznymi lekami przeciwbólowymi jest częste i bywa bardzo skuteczne – pod warunkiem indywidualnego dobrania dawek i formy podania. Pamiętaj, że Twoje bezpieczeństwo jest priorytetem, a ani leki przeciwbólowe, ani kannabinoidy, nie są obojętne dla organizmu. 

Jakie produkty Max Hemp® mogą pomóc w walce z bólem?

Odpowiedź nie jest jednoznaczna, bo każdy organizm jest inny, a źródła bólu – różne. Z bogatego doświadczenia terapeutów konopnych i lekarzy, z którymi współpracujemy w Strefie Terapii Naturalnych ANADI wynika jednak, że są 3 produkty najczęściej wybierane przez osoby zmagające się z bólem. Są to:

  1. Max Hemp® Advanced N5 – jest to ekstrakt standaryzowany na zawartość 5% CBN. Dobrze sprawdza się w bólu o różnym pochodzeniu, od lekkiego do umiarkowanie silnego. Jest szczególnie chwalony przez tych użytkowników, którym ból odbierał zdolność do komfortowego przespania nocy. Dawkowanie podlega samomiareczkowaniu, jednak doświadczenia podpowiadają, że najlepiej działa stosowany doraźnie w dawce uderzeniowej, tj. cała pipeta na raz.
  2. Max Hemp® Essential 15 – jest to ekstrakt standaryzowany na zawartość 15% CBD. Każda ilość CBD może być pomocna w walce z pewnymi rodzajami bólu, ale produkt o stężeniu 15% CBD jest już na tyle silny, że dobrze sprawdza się u przeciętnej osoby dorosłej. W przypadku młodszych użytkowników stężenie CBD może być niższe, u użytkowników o wysokiej masie ciała lub cierpiących na silny ból, stężenie CBD (lub jego dawka) powinno być wyższe. Osoby z bólami nowotworowymi najczęściej sięgają po najwyższe stężenia CBD – 30% lub 50%. 
  3. Max Hemp® RAW 10 – to ekstrakt standaryzowany na zawartość 10% CBDA. Niezastąpiony przy bólu towarzyszącemu infekcjom wirusowym lub bakteryjnym, przez wielu użytkowników określany mianem „naturalnego antybiotyku”. Zazwyczaj stosowany doraźnie, interwencyjnie – wówczas dawkowanie polega na stosowaniu niskich dawek, ale często (np. 1-3 krople co 1-2h). 

Bibliografia:

National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. The Health Effects of Cannabis and Cannabinoids: The Current State of Evidence and Recommendations for Research. Washington, DC: The National Academies Press; 2017. https://doi.org/10.17226/24625

Häuser W, Petzke F, Fitzcharles MA. Efficacy, tolerability and safety of cannabis-based medicines for chronic pain management – An overview of systematic reviews. Eur J Pain. 2018;22(3):455-470. https://doi.org/10.1002/ejp.1118

Überall MA. A Review of Scientific Evidence for THC:CBD Oromucosal Spray (Nabiximols) in the Management of Chronic Pain. J Pain Res. 2020;13:399-410. https://doi.org/10.2147/JPR.S240011

Wróć do bloga