Sposoby na stan zapalny

Organizm w ogniu: przewlekły (mikro-)stan zapalny

Stan zapalny to jedno z najważniejszych narzędzi obronnych naszego organizmu. Bez niego nie bylibyśmy w stanie przeżyć! Tto właśnie proces zapalny pozwala nam walczyć z infekcjami, urazami czy toksynami. Niestety, kiedy wymyka się spod kontroli, zamiast chronić – zaczyna szkodzić. Współczesna nauka coraz częściej mówi o tzw. przewlekłych mikro stanach zapalnych (low-grade inflammation), które mogą latami tlić się w organizmie i prowadzić do wielu chorób cywilizacyjnych. Nie musisz się bać – uzbrój się w wiedzę, jak naturalnie walczyć ze stanem zapalnym organizmu. Jest wiele skutecznych metod, a konopie są jedną z nich. Ale zacznijmy od podstaw …

Stan zapalny – niezbędny mechanizm obronny

Ostry stan zapalny to reakcja szybkiej interwencji: w miejscu urazu czy infekcji pojawia się obrzęk, zaczerwienienie, podwyższona temperatura i ból. To sygnał, że układ odpornościowy intensywnie działa. Gdy zagrożenie zostaje opanowane, proces zapalny powinien się wyciszyć. Problem jednak pojawia się, gdy zapalenie nie wygasa całkowicie, ale utrzymuje się na niskim poziomie przez długi czas. Taki przewlekły mikro stan zapalny nie daje wyraźnych objawów – nie boli, nie ogranicza ruchu, ale powoli i systematycznie osłabia organizm.

Skąd biorą się mikro stany zapalne?

Do ich rozwoju przyczynia się wiele czynników środowiskowych i stylu życia, m.in.:

> Dieta uboga w składniki odżywcze – nadmiar cukru, wysoko przetworzona żywność, tłuszcze trans i brak antyoksydantów sprzyjają stresowi oksydacyjnemu i pobudzają układ odpornościowy.

> Nadmiar tkanki tłuszczowej – szczególnie trzewnej; działa ona jak aktywny narząd, wydzielając cytokiny prozapalne.

> Przewlekły stres – stale podwyższony kortyzol i adrenalina zaburzają mechanizmy regulacyjne.

> Niedobór snu i brak regeneracji – osłabiają kontrolę procesów zapalnych.

> Zanieczyszczenia i toksyny środowiskowe – obciążają organizm, nasilając reakcje obronne.

> Siedzący tryb życia – pogarsza metabolizm i sprzyja insulinooporności.

Jak przewlekły stan zapalny wpływa na organizm?

Można je porównać do tlącego się ognia w domu – nie jest to pożar, który natychmiast zniszczy konstrukcję, ale ciepło i dym nieustannie osłabiają budynek i … znacząco pogarszają komfort mieszkania. Podobnie jest z organizmem: takie „tlące się” w tle zapalenie, choć nieodczuwalne na co dzień, może znacznie pogorszyć samopoczucie i komfort codzienności, osłabiać, a w konsekwencji i na dłuższą metę – prowadzić do poważnych schorzeń lub dolegliwości, dlatego nie warto go bagatelizować.

> Układ sercowo-naczyniowy: przewlekły stan zapalny sprzyja miażdżycy i chorobom serca

> Układ nerwowy: stan zapalny związany jest z depresją i procesami neurodegeneracyjnymi (np. Alzheimer).

> Układ pokarmowy: zaburza mikrobiotę i może prowadzić do chorób zapalnych jelit

> Układ ruchu: przyspiesza degenerację stawów i nasilanie bólu.

> Starzenie się organizmu: inflammaging – czyli starzenie napędzane przez zapalenie – to jeden z najważniejszych czynników utraty zdrowia i witalności.

Co pomaga wyciszyć przewlekły stan zapalny?

Dieta przeciwzapalna. Dieta ma kluczowe znaczenie w modulowaniu procesów zapalnych. To, co jemy każdego dnia, może albo podsycać „wewnętrzny ogień”, albo go wyciszać. W diecie przeciwzapalnej dominują świeże warzywa i owoce bogate w antyoksydanty, pełnoziarniste produkty z wysoką zawartością błonnika, dobre źródła białka roślinnego i zwierzęcego oraz zdrowe tłuszcze, zwłaszcza kwasy omega-3 obecne w tłustych rybach morskich, siemieniu lnianym czy orzechach włoskich. Kluczowe są też przyprawy o działaniu przeciwzapalnym – kurkuma, imbir, cynamon czy czosnek. Równie ważne jest ograniczenie produktów, które nasilają mikro stany zapalne: cukru, słodyczy, białego pieczywa, tłuszczów trans, wysoko przetworzonej żywności i nadmiaru czerwonego mięsa. Taki sposób odżywiania wspiera równowagę metaboliczną, zmniejsza stres oksydacyjny i sprzyja naturalnemu gaszeniu przewlekłego stanu zapalnego.

Ruch. Nawet umiarkowana aktywność – jak spacer, joga czy jazda na rowerze – obniża poziom markerów zapalnych. Kluczem jest regularność, a nie intensywność. Co ważne – intensywny, katorżniczy trening ma niewiele wspólnego ze zdrowiem, bowiem prowadzi do licznych mikrouszkodzeń i może generować lub pogłębiać mikrostany zapalne. Nie do przecenienia jest z kolei NEAT – spontaniczny ruch niezwiązany z ćwiczeniami, np. odkurzanie, sprzątanie, chodzenie po schodach itd. 

Sen i regeneracja. 7–9 godzin dobrej jakości snu dziennie stabilizuje układ odpornościowy i wspiera procesy naprawcze. Ważniejsza niż długość snu jest jego jakość! 6 godzin pełnowartościowego, jakościowego snu jest dla organizmu lepsze niż 9 godzin snu niskiej jakości: przerywanego lub zakłócanego. 

Zarządzanie stresem. Techniki relaksacyjne, medytacja, oddech, kontakt z naturą – obniżają pobudzenie osi stresu i wspierają odporność. Stres, choć niezbędny do życia, jeśli staje się permanentny – okazuje się cichym zabójcą odporności i ważnym czynnikiem prozapalnym.

W końcu last but not least … fitoterapia I suplementacja, czyli zagadnienia nam najbliższe:

Fitoterapia i suplementacjaCBD i układ endokannabinoidowy

Układ endokannabinoidowy odpowiada m.in. za regulację reakcji zapalnych i utrzymywanie homeostazy. CBD (kannabidiol) moduluje aktywność cytokin prozapalnych i wspiera równowagę w układzie odpornościowym. 

Dlatego regularna suplementacja olejkami CBD może sprzyjać redukcji przewlekłego stanu zapalnego, poprawiać jakość snu i wspierać całościową regenerację.

CBDA – kwas kannabidiolowy

Coraz większe zainteresowanie budzi CBDA (kwas kannabidiolowy), naturalny prekursor CBD obecny w świeżej roślinie konopi. W przeciwieństwie do CBD, CBDA nie powstaje w wyniku dekarboksylacji – dlatego występuje w produktach RAW (surowych), które nie były poddane wysokiej temperaturze. Badania sugerują, że CBDA może mieć jeszcze silniejsze działanie przeciwzapalne niż CBD, m.in. hamuje enzymy związane z procesem zapalnym (m.in. COX-2), co sprawia, że działa podobnie do naturalnego środka przeciwzapalnego.

 Dodatkowo wykazuje potencjał antybakteryjny i przeciwwirusowy, dlatego określany bywa jako „naturalny antybiotyk”.

W naszej ocenie preparat standaryzowany na konkretną dawkę CBDA jest niezbędnym wyposażeniem domowej apteczki.

Jak stosować CBDA?

 Tu zasada jest nieco inna niż przy CBD. Jako że stosuje się CBDA głównie interwencyjnie, dawkowanie jest odmienne niż przy codziennej suplementacji CBD. W przypadku CBDA stosowanego w trakcie infekcji należy stosować zasadę „mało, ale często”, np. 1-2 krople co 1-2h, aż do ustąpienia objawów.

 Inne naturalne wsparcie przeciwzapalne

• kwasy omega-3 (EPA, DHA),
• kurkumina,
• resweratrol,
• katechiny z zielonej herbaty,
• witaminy C, E i D.

Co warto zapamiętać?

Przewlekły mikro stan zapalny to cichy przeciwnik zdrowia – nie daje spektakularnych objawów, ale powoli osłabia układ krążenia, nerwowy, pokarmowy i cały organizm. To właśnie on w dużej mierze stoi za chorobami cywilizacyjnymi i znacznie przyspiesza procesy starzenia.

Na szczęście mamy realny wpływ na ten proces: dieta, ruch, sen, redukcja stresu i naturalna suplementacja – w tym preparaty z konopi zawierające CBD i CBDA – mogą pomóc „ugasić ogień” i przywrócić równowagę organizmowi.

Świadomość to pierwszy krok. Jeśli wiemy, jak działa zapalenie i jakie czynniki je podsycają, możemy podejmować decyzje, które wspierają zdrowie i długowieczność.

Bibliografia

1. Rock, K. L., Latz, E., Ontiveros, F., & Kono, H. (2010). The sterile inflammatory response. Annual Review of Immunology, 28, 321–342. https://doi.org/10.1146/annurev-immunol-030409-101311

2. Nagarkatti, P., Pandey, R., Rieder, S. A., Hegde, V. L., & Nagarkatti, M. (2009). Cannabinoids as novel anti-inflammatory drugs. Future Medicinal Chemistry, 1(7), 1333–1349. https://doi.org/10.4155/fmc.09.93

3. Takeda, S., Okazaki, H., Nagai, H., et al. (2008). Cannabidiolic acid as a selective cyclooxygenase-2 inhibitory component in cannabis. Drug Metabolism and Pharmacokinetics, 23(1), 41–45. https://doi.org/10.2133/dmpk.23.41

4. Di Marzo, V., & Piscitelli, F. (2015). The endocannabinoid system and its modulation by phytocannabinoids. Neurotherapeutics, 12(4), 692–698. https://doi.org/10.1007/s13311-015-0374-6